Jireenyi hawaasummaa addunyaa keenya keessatti jijjiiramaa waan jiru fakkaata. Yeroo harʼaa maatiin tokko ijoolleesaa wajjiin, michoonnis hiriyootasaanii wajjiin dabarsan akka durii qaamaan daangeffamee hin jiru. Miidiyaa hawaasaa fayyadamuun gammachuu fi gadda, jaalalaa fi jibba, deggersaa fi qeeqa, bu’aa ba’ii jireenyaa, walumaagalatti yaada fi miira firootaa fi hiriyoota keessanii bilbila harkaa ykn kompiitara fi meeshaalee elektirooniksii biroo fayyadamuun walii qooduun ni danda’ama.

Miidiyaan hawaasaa marsariitii interneetii ykn Intarneetii irratti hundaa’ee namoonni yaada, odeeffannoo, suuraa, viidiyoo fi qabeenya dijitaalaa biroo bilbila harkaa ykn kompiitara fayyadamuun bilisaan wal jijjiiruu fi dabarsuudha. Haa ta'u malee, marsariitiiwwan miidiyaa hawaasaa imaammata mataa isaanii kan qaban yoo ta'u, fayyadamtoota imaammata isaanii cabsan dhorkuu danda'u. Fakkeenyaaf, fayyadamaan viidiyoo hin malle Facebook irratti maxxansee yoo gabaafame viidiyoon sun haqamuu ykn abbaan akkaawuntii dhorkamuu danda'a.

Marsariitiiwwan hawaasaa tajaajila adda addaa akka kennaniif qophaa’uu danda’u. Fakkeenyaaf, Instagram bilbila harkaa keenya fayyadamuun viidiyoo fi suuraa waliif qooduuf uumame. Twitter akkasumas ergaawwanii fi odeeffannoowwan biroo namoota hojii ykn jireenya hawaasummaa isaanii keessatti dinqisiifannu hordofuuf nu gargaara.Faesbuukiin beekamaan kun kan hundeeffame namoonni yaada fi miira isaanii hiriyyoota isaanii waliin walitti dhiyeenyaan akka qoodan taasisuufi.

Gosoota marsariitii hawaasaa fi tajaajila isaanii

1. Marsariitii Hawaasaa ( social Network)

Kaayyoo marsariitiiwwan hawaasaa keessaa tokko jireenya hawaasummaa namootaa cimsuu, walitti hidhuu fi hariiroo jiru akka eegan ykn hariiroo haaraa karaa kompiitara ykn mobaayila isaanii akka uumuuf gargaaruudha. Karaa marsariitiiwwan kanaatiin namoonni dhuunfaa yaada, miira, suuraa, viidiyoo fi qabeenya dijitaalaa biroo kamiyyuu namoota naannoo hawaasummaa isaanii keessa jiraniif qooduu danda’u. Facebook, Twitter, Google Plus, Instagram fi kanneen biroo marsariitii hawaasummaa kana jalatti caqafamaniiru.

2. Miidiyaa Hawaasaa Oduu (social Media News)

Weebsaayitoonni oduu gosa kanaa oduu irratti kan hundaa’an yoo ta’u, oduu haaraa fi yeroo ammaa fayyadamtoota isaaniif tamsaasuun kan beekamanidha. Isaan keessaa 'Slashdot, Fark, Digg, Reddit, Newsvine' fi kkf ni argamu. Marsariitiiwwan biloogii Bilbilli marsariitii marii fi odeeffannoo yoo ta'u, Jastiin Hool, kan gaazexaa Niiw Yoork Taayims 'abbaa hundeessaa biloogii dhuunfaa' jedhamuun maxxanfame, waltajjii kana dhuunfaan kan jalqabe bara 1994 yeroo barataa Kolleejjii Swarthmore ture. Kunis hojiin isaa biloogii jedhamuun bal’inaan akka beekamu taasiseera.

Software VOIP jedhu Omishni sooftiweerii kun namoota fagoo jiran sagalee, viidiyoo fi ergaa gaggabaaboo fayyadamuun akka wal qunnaman kan gargaaru sooftiweerii baay’ee beekamaa ta’e keessaa isa tokkodha. Bara 2003 kan jalqabame yoo ta’u, bara 2011tti Maayikroosooft doolaara biiliyoona 8.5n kan argate Skype, guddina bilbila idilee fi mobaayilaa caalee saffisaan guddachaa dhufeera. Akka TeleGeography, guddina bilbila idil-addunyaa fi bilbila Skype-to-Skype hanga bara 2013 wal bira qabuun, bara 2013tti lakkoofsi bilbila idil-addunyaa daqiiqaa tokkotti biiliyoona 547 yoo ta’u, kunis guddina dhibbeentaa 7 ture. Bara sanatti bilbilli Skype-to-Skype daqiiqaa tokkotti biiliyoona 214 yoo ta’u, kunis dhibbeentaa 36n dabaleera.

Maddi: Toora Interneetii